نظارت آموزشی

نظارت دولت بر خط مش‌های آموزشی

کشور فرانسه از سنت‌های اجتماعی متمرکزو جمهوری خواه برخوردار بوده و به تقویت  هویت فرهنگی شهروندان خود  از طریق تقویت ساختار نظام آموزشی مبادرت  نموده است.

در نتیجه،معطوف نمودن توجه بر ساختار  نظام آموزشی، به عنوان  مسئولیت خطیر دولت تلقی می‌گردد. به عبارت دیگر دولت مرکزی با اجرای  سیاستهای آموزشی وبرنامه‌های ملی آموزشی،در اصل  به تقویت پایه‌های قدرت ملی ‌خود مبادرت می‌نماید.

دولت مرکزی خود عهده دار مسئولیت  استخدام، آموزش  و پرداخت حقوق به معلمین سراسر کشورمی‌باشد. گفتنی است که اغلب معلمان کشور در زمره  کارمندان دولت محسوب گردیده و  در مراکز  آموزش دانشگاهی، آموزش‌های لازم را فرا می‌گیرند. آمورشگاهها به ارائه آموزشهای لازم  به  معلمان مدارس مقطع مقدماتی متوسطه مبادرت می‌نمایند. معلمان مدارس مقدماتی متوسطه با عنوانAggreges)) به فراگیری  آموزش‌های لازم وتکمیلی وکسب مدرکPost- Baccalaureat ظرف مدت 5 سال مبادرت می‌نمایند.تا سال 1808 مدرک کارشناسی  به عنوان نماد ملی محسوب گردیده و به عنوان مدرکی دال بر اتمام دوره آموزش متوسطه و ورود به آموزش عالی تلقی می‌گردید.از ابتدای قرن بیستم، تغییرات عمده ای در نظام آموزش فنی وحرفه ای فرانسه به واسطه اعطای بورسیه  تحصیلی به کار آموزان اعمال گردید. درهمین اثناء  آموزش فنی و حرفه ای، در مدارس کشور اشاعه گردیده و به تبع آن آموزش‌های لازم در قالب مهارتهای فنی در زمینه‌های تجاری،صنایع ،بازرگانی،مدیریت و حوزه‌های اجتماعی به علاقمندان ارائه گردید.دولت نیز به اختصاص دو سوم کل بودجه به نظام آموزشی کشور مبادرت نموده و از این منبع حقوق معلمین را پرداخت می‌نماید. دولت فرانسه همچنین عهده دار پرداخت کمک‌های مالی نظیراعطای بورسهای تحصیلی و کمک هزینه‌های تحصیلی می باشد.

هیات نظارت آموزشی

علاوه بر ارزشیابی  نظام  آموزشی کشور، هیأت بازرسان،به ارائه اطلاعات وپیشنهادات لازم به وزیر آموزش وپرورش ملی مبادرت می‌نماید. هیأت بازرسان  متشکل از بازرسانی است که به دو گروه بازرسین آموزش وپرورش ملی و بازرسین عمومی‌نظارت آموزشی  تقسیم می‌گردند.

هیأت بازرسان آموزش وپرورش ملی، نظارت بر پرسنل آموزشی وکادر نظارت آموزشی را برعهده دارد. هیأت بازرسان در اجرای برنامه‌های آموزشی واستخدامی، نظارت بر عملکرد آنها وارزشیابی کل سیستم آموزشی نقش عمده ای را ایفا می‌نماید. ارزشیابی فوق نیز خود بر موسسات آموزشی، انواع مختلف  آموزش ها، محتوای دروس آموزشی،برنامه‌های آموزشی و روش‌های تدریس، تکنیک‌های آموزشی ونتایج عملکرد آموزشی مدارس مشتمل می‌گردد. درگزارش سالیانه هیأت بازرسان  از وضعیت آموزش وپرورش و نوآوری‌های مختلف آموزشی بویژه در امر تدریس اطلاعات جامعی ارائه می‌گردد. هیأت بازرسان،مطابق با وظایف خود،به ارائه پیشنهاداتی  به وزیر آموزش وپرورش مبادرت می‌نماید. هیأت بازرسان از مسئولیت بررسی و ارزشیابی ساختار آموزشی  مدارس، برآورد نیازهای آموزشی، طراحی و ارائه  طرحهای اجرایی، استخدام کادر آموزشی، نحوه عملکرد مدارس وتأمین ونظارت بودجه وزارت آموزش وپرورش برخوردار می‌باشند. درکنار هیأت بازرسان آموزش وپرورش،هیأت بازرسی کتابخانه ها نیز عهده دار مسئولیت نظارت برکتابخانه  دانشگاه ها و موسسات وابسته به وزارت فرهنگ می باشد.گفتنی است مراکز  اطلاع رسانی، دپارتمان ها و کتابخانه های محلی نیز تحت نظارت هیأت بازرسان کتابخانه‌های کشور فعالیت می‌نمایند.

هیأت نظارت منطقه ای و دپارتمانی

هیأت نظارت منطقه ای و دپارتمانی RECTEUR(ریاست واحد نظارت آموزشی یا ریاست منطقه که از آن تحت عنوانAcademie یاد می‌گردد)، در همکاری با هیأت بازرسان آموزش وپرورش ملی و هیأت بازرسین آموزش منطقه ای از مسئولیت گزینش مدرسین واجد شرایط تدریس درمراکز آموزش متوسطه برخوردارمی‌باشد. گفتنی است که بازرسین دپارتمانها نیز مسئولیت بازرسی مــراکز آموزش ابتدایی وآموزش معلمان را برعهده دارند.

نهادهای مرکزی

هیأت نظارت مرکزی وزارت آموزش وپرورش فرانسه  از9 هیأت اعم ازهیأت آموزش مدارس،هیأت آموزشی کالج ها، هیأت آموزشی مدرسین، هیأت آموزشی امور ملی وبین الملل،هیأت  پرسنل نظارت آموزشی، هیأت عمومی‌مالی و نظارت آموزشی، هیأت برنامه ریزی آموزشی،هیأت پرسنل بازرسی و نظارت وهیأت اطلاعات وفن آوری جدید متشکل گردیده است.هیأت‌های بازرسی و کنترل مالی مستقیماً توسط وزارت آموزش وپرورش نظارت واداره می‌گردد.هیأت نظارت مرکزی وزارت آموزش عالی نیز از 4 هیأت اصلی اعم ازهیأت عمـومی‌آموزش عالی،هیأت عمومی‌نظارت آموزشی،هیأت منابع انسانی و امورمالی،هیأت عمومی‌تحقیقات وفن آوری، هیأت  اطلاع رسانی و کتابخانه ها متشکل گردیده است. امور بین المللی نیز از طریق هیأت امنای روابط اروپایی و بین الملل فرانسه  رسید گی می‌گردد.دولت،سیاست‌های اصلی  وبرنامه‌های آموزشی را تعیین نموده و هیأت مرکزی بر نحوه  استخدام و آموزش نظارت داشته واساس نامه ها وقوانین عملیاتی خاصی رابرای موسسات مختلف وضع نموده وپست‌های تدریس یا مدیریتی آموزش وپرورش را تعیین می‌نماید.وزیر آموزش وپرورش ملی همچنین به تعیین تاریخ تعطیلات مدارس مناطق مختلف  کشور مبادرت می‌نماید.گفتنی است که  سال تحصیلی عمده  مدارس کشور فرانسه بر316 روز آموزشی بالغ می‌گردد.

نهادهای محلی

درحال حاضر نهادهای محلی حوزه آموزش در زمره  نهادهای اجرایی محسوب می‌گردند. نظارت بر فعالیت نهادهای مذکور،  برعهده نهادهای مشاورمنطقه ای است که ازطریق رأی گیری انتخاب می‌گردند. این نهادها از مسئـــولیت کلی در قبال پیشرفت فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی و علمی‌کشور  برخوردار می‌باشند.نهادهای محلی نیز عهده دار مسئولیت احداث و نگهداری کالج ها و موسسات تخصصی آموزشی می‌باشند. همچنین این نهادها از  اختیارات مهمی‌در زمینه آموزش‌های تخصصی برخوردار می‌باشند. در همکاری با دپارتمانها، نهادهای محلی همچنین به تعیین  نیازهای کمی‌وکیفی سیستم آموزشی کشور مبادرت می‌نمایند. به عبارت دیگر به برآوردحداقل نیازهای مدارس سطوح مختلف آموزشی می‌پردازند. دپارتمانها نیز از  عملکرد دو گانه ای برخوردار می‌باشند،عملکرد اول مشابه فعالیتی  است که در نهادهای محلی توسط مشاورین  منتخب صورت می‌گیرد و عملکرد دوم مشابه فعالیتی  است که توسط انجمن‌های مرکزی  نظارت آموزشی درخصوص  انتقال مدارس واحداث  و نگهداری کالج ها صورت می‌گیرد.  به منظور اجرای سیاستهای نظارت آموزشی، مدارس ابتدایی تحت نظارت مستقیم اتحادیه ها قرار دارند. اتحادیه ها نیز مسئولیت احداث این قبیل مراکز و نظارت بر بودجه آنها را بر عهده دارند.تصمیماتی که برروند کاری و آموزشی این مدارس تأثیر می‌گذارند، از طریق بخشهای دولت محلی اتخاذ میگردد. از آنجاییکه مرکز مسئولیت اعطای پست‌های جدید شغلی وکلیه امور استخدامی‌مدرسان را بر عهده دارد،اتخاذ چنین تصمیمات حیاتی بدون تأیید مرکز قابل اجرا نخواهند بود. از این روی،قدرت میان مرکز و نهادهای محلی تقسیم گردیده  است

آموزش استثنایی شامل آندسته از کودکانی می گردد که از نظر ذهنی یا جسمی و رفتاری با نقائصی مواجه می باشند.مطابق قانون مصوب سال1909و قانون راهنمایی مصوب1975، کلیه کودکان فرانسوی از حق بهره مندی از امکانات آموزشی برخوردار می باشند.به موجب قوانین مذکور، کودکان استثنایی نیز با شرکت در برنامه های آموزشی ویژه، ملزم به کسب صلاحیت و قابلیت خدمت به کشور می باشند.نهادهای دست اندرکار این حوزه، علاوه بر وزارت آموزش و پرورش، وزارت امور اجتماعی و انجمن های تخصصی می باشند.

در نظام آموزشی کشور فرانسه ، کودکان استثنایی، ابتدا به آموزش در کلاسهای موازی ابتدایی تحت عنوان کلاسهای درهم تنیده (GLIS )مبادرت نموده و به تدریج با پیشرفت تحصیلی، به تحصیل در مدارس منطقه ای تطبیقی(EREA) هدایت می گردند.در این قبیل مدارس که به صورت شبانه روزی اداره می گردند، آموزشهای معادل ابتدایی و متوسطه عادی ارائه می گردد. مسئولیت تأمین اعتبارات مالی و هزینه های آموزشی و غیر آموزشی این قبیل مدارس بر عهدة مناطق می باشد.گفتنی است، در آندسته از مناطقی که مدارس مذکور فعال نباشند، گروههایی تحت عنوان «کلاس- کارگاه » ( GCA ) در بطن کالجها تشکیل می گردد.تلاش عمده دولت فرانسه بر این است تا این قبیل افراد،به اخذ گواهینامة مهارت حرفه ای(CAP ) نائل آیند.

علاوه بر این، برای آنـدسته از دانـش آموزانی که با مشکلاتی در زمینـة‌ یـادگیری دروس مـواجه می باشند، گروه هایی با عنـوان گروه های کمک روانی- تربیتی و کلاسهای تطابق یابی تشکیل می گردد.گفتنی است که از سال1990، کلاسهای مذکور تحت نظارت معلمین برخوردار از دیپلم مهارت تربیتی ویژه و در هم تندگی آموزشی ( CAPSAIS ) اداره می گردد. آموزش پیش دبستانی

ساختار آموزشی

حضور در دوره‌های آموزش پیش دبستانی در کشور فرانسه  اختیاری و رایگان بوده وبه منظور آموزش کودکان رده های سنی 5-2 سال در نظر گرفته شده است. شایان ذکر است آندسته از  کودکانی که تا روز اول سال تحصیلی مدارس به سن 2 سالگی رسیده باشند، مورد پذیرش واقع می‌گردند اقداماتی نیز در خصوص اولویت احداث  مدارس مذکور در نواحی محروم اجتماعی کشور صورت گرفته است.

کودکان رده سنی 2سال(حدود 40% ) منحصرا در چارچوب مدارس و ظرفیت کلاسهای آموزشی موجود و کلیه کودکان رده سنی3‌سال مورد پذیرش قرار می‌گیرند و این در حالیست که در سال1960 میلادی تنها 36% از کودکان  فرانسوی  مورد پذیرش مراکز آموزش پیش دبستانی قرار گرفتند. هدف غائی وزارت آموزش و پرورش، پژوهش و فن‌آوری فرانسه از ارائه دوره‌های آموزش پیش دبستانی، ارتقاء توانمندیهای کودکان، در جهت شکل دهی به  شخصیت اجتماعی آنان میباشد. از سال 1995 میلادی، طرح  آموزش واقعی پیش دبستانی با اهداف دقیق و کارآموزان متبحر به‌اجرا گذارده  شد. درتمام مدت 26 ساعت آموزش در هفته، آموزش زبان از امتیاز ویژه ای  برخوردار بوده و  تسلط شفاهی و آشنایی با نوشتار،تقویت قدرت احساس، تخیل و قدرت  خلاقیت دانش آموزان از طریق پرداختن به  آموزش هنری توسعه می‌یابد.گفتنی است که بالغ بر20هزار مرکز آموزش پیش دبستانی به ثبت نام از بیش از2میلیون کودک فرانسوی مبادرت می‌نمایند. در صورت عدم وجود کلاس‌های پیش دبستانی،کودکان رده سنی 5 سال به کلاس‌های آمادگی و مدارس ابتدایی پیوسته و به چرخه آموزش  ابتدایی ومقدماتی وارد می‌گردند.از آنجاییکه کشور فرانسه از تجربه فراوانی در ارائه آموزش پیش دبستانی به کودکان برخوردار می‌باشد، از این روی بیش از99% کودکان رده سنی3 سال در این مدارس حضور می‌یابند. رقم مذکور درخصوص کودکان رده سنی2سال بر2/ 35 % بالغ می‌گردد.تحصیل در مدارس  عمومی‌پیش دبستانی رایگان می‌باشد واین در حالیست که مراکز خصوصی  به اخذ شهریه تحصیلی مبادرت می‌نمایند. مدارس عمومی‌پیش دبستانی نیز  توسط شهرداری ها احداث و اداره می‌گردند. طبق قانون اصلاحیه آموزشی مصوب15جولای1989و قانون مصوب 1975کلیه کودکان فرانسوی رده سنی3 سال از  امکان حضور در مهدهای کودک برخوردار می‌باشند.علاوه بر این قانون مصوب6 سپتامبر 1995 نیز که در خصوص نمایش ساختار و نحوه عملکرد مهدهای کودک تصویب گردیده بر تقویت خصیصه‌های بالقوه کودکان، به فعل در آوردن  آن در جهت  شکل گیری شخصیت آنان و فراهم آوردن بهترین امکانات در جهت موفقیت کودکان در مدارس ویادگیری بیشتر تأکید دارد.

 گفتنی است درمهدهای کودک کشور فرانسه  از تخصصهای سرباز معلمان جهت  آموزش کودکان استفاده می‌گردد چرا که خدمت سربازی درحال حاضر در کشور فرانسه به حالت تعلیق در آمده و با اجرای طرح جامع جذب سرباز معلم JAPD جایگزین گردیده است.از سوی دیگر،جهت جبران به حد نصاب نرسیدن تعداد ثبت نام کنندگان  مهدهای کودک،که معمولاً در مناطق کم جمعیت وکوهستانی کشور رخ می‌دهد، کودکستانهای بین منطقه ای تأسیس گردیده است که به ارائه خدمات آموزشی به کودکان نواحی مختلف مبادرت می‌نمایند.در مناطق کم جمعیت نیز کلاس‌های موقتی پاره وقت تشکیل می‌گردد.به طور کلی دانش آموزان  به سه رده سنی کودکان،رده سنی نوجوانان ورده سنی جوانان تقسیم می‌گردد. گفتنی است، تقسیم بندی فوق در جهت مد نظر قرار دادن  بلوغ فکری و استعداد یادگیری رده‌های‌سنی از انعطاف پذیری برخوردار می‌باشد.تیم تدریس، با مشورت والدین به تعیین جایگاه کودکان  در رده‌های سنی آموزشی  مطابق  با استعداد ها و نیازهای آنان مبادرت می‌نمایند. سه رده سنی مذکور  با اولین چرخه آموزشی تطابق داشته در حالی که رده سنی جوانان و مقطع آموزش مقدماتی متوسطه با چرخة آموزشی پایه و مقدماتی تطابق دارد. چرخه‌های آموزشی چندین ساله نیز  با هدف برآورده نمودن  نیازهای کودکان طراحی گردیده است. متوسط آموزش هفتگی26 ساعته به کودکان مقطع پیش دبستانی ارائه می‌گردد.

سیاستهای آموزشی

مهم‌ترین سیاست آموزشی مقطع پیش‌دبستانی فرانسه بر این اصل استوار است که مراکز پیش‌دبستانی به عنوان ابزاری جهت برخورداری از برابری فرصت محسوب می‌گردند، چرا که کودکان از طریق به کارگیری زبان و توسعه این وسیله ارتباطی، به آماده‌سازی خود در جهت پرداختن به تمرینات ذهنی که لازمه موفقیت در مقاطع آموزش ابتدایی و کالج است، مبادرت می‌نمایند.

اهداف آموزشی

از جمله مهمترین اهداف آموزشی مقطع آموزش پیش دبستانی میتوان به موارد ذیل اشاره نمود:

1-    بیداری حواس و رشد عاطفی کودکان به ویژه کودکان متعلق به خانواده‌های کارگران و مهاجرین

2-    پیشگیری از افت تحصیلی کودکان طی سنوات آموزش پایه

3-  توسعه کلیه امکانات بالقوه کودک درجهت شکل‌پذیری شخصیت و فراهم‌سازی فرصت کسب موفقیت در تحصیل، اشتغال و زندگی وی

4-    رشد هوشی، حسی– حرکتی و ذهنی کودکان

5-    رشد ارتباطات غیرکلامی (بیدارسازی حس زیبایی‌شناسی و درک هنری) و کلامی (کیفیت کلام و تمرین زبان)

6- آگاهی نسبت به زمان و مکان

7-    مشارکت درتشخیص نارسایی‌های حسی- حرکتی و ذهنی و فراهم‌سازی امکان درمان به موقع این قبیل نارسایی‌ها

8-    آموزش مهارت و تمرینات لازم در جهت مشارکت مثبت کودکان در زندگی اجتماعی

برنامه‌های آموزشی و ارزشیابی تحصیلی

اجرای فعالیت‌های مقدماتی آموزشی در مقطع آموزش پیش دبستانی،  به رشد اولیه کودکان و  آمادگی آنان جهت حضور در مدارس ابتدایی منجر می‌گردد.گفتنی است که  فعالیت ها ی مذکور بر فعالیت‌های فیزیکی، علمی‌و فنی و فعالیتهای آموزشی ارتقاء دهنده سطح ارتباطات ومهارتهای شفاهی و نوشتاری کودکان مشتمل می‌گردد. در مهدهای کودک، اجرای  بازی‌های مختلف از  نقش مهمی ‌برخوردار می‌باشند، اما این امر بدین معنی نیست که درمراکز مذکور تدریس وجود ندارد.هیات نظارت ملی آموزش که مسئولیت رسیدگی ونظارت بر آموزش  نواحی کشور را بر عهده دارد،برفعالیت‌های اداری وآموزشی موسسات نیز نظارت می‌نماید.شورای مدارس نیز به بازدید حداقل یک بار در طول ترم از مدارس کشور مبادرت می‌نمایند.شورای مذکور همچنین به ارائه نظراتی درخصوص قوانین داخلی مدارس و تعیین برنامه‌های آموزشی  هفتگی مدارس کشور مبادرت می‌نماید.چرخه آموزشی کشور سبب میگردد که تیم تدریس  به تطبیق فعالیت‌های تدریس  با روند آموزش وپیشرفت کودکان مبادرت نمایند. تیم تدریس  همچنین مسئولیت ارزشیابی میزان پیشرفت تحصیلی کودکان را بر عهده دارد. علاوه بر این تیم مذکور همچنین تعیین مینماید که کودکان ملزم به ثبت نام  در مدارس ابتدائی بوده و  یا می‌بایستی  در سیستم آموزشی پیش دبستانی باقی بمانند. از آنجایی که مدارس پیش دبستانی از نقش پییچیده ای در سیستم آموزشی کشور فرانسه برخوردار می‌باشند، از این روی مدرسین مراکز مذکور،مشابه مدرسین مدارس ابتدایی، دوره‌های آموزشی ویژه ای را گذرانده و پس  از گذراندن دوره3 ساله آموزشی (پس از اتمام  تحصیلات آموزش متوسطه که به دریافت دیپلم متوسطه منتهی می‌گردد) به گذراندن  دوره آموزشی2-1ساله تربیت مدرس در موسسات دانشگاهی تربیت معلم مبادرت می‌نمایند.

پس از اتمام سال دوم آموزش دانشگاهی در مراکز تربیت مدرس، از دانشجویان موفق به عنوان معلمین مدارس دعوت به همکاری می گردد. معلمین مراکز آموزشی پیش دبستانی، به عنوان مدرسین رسمی‌  نظام آموزش عمومی و ‌یا به عنوان مدرسین قرار دادی مدارس خصوصی، از حقوق،وظایف و مسئولیتهای مشابه معلمین مدارس ابتدایی برخوردار می باشند.

   آمار وارقام تعداد مراکز و مدرسین مراکز آموزش پیش دبستانی ( طی سال1993/1992)

نقاط ضعف و قوت آموزشی

      با وجودیکه یک سوم کودکان فرانسوی به آغاز دوران آموزش از رده سنی2 سال مبادرت نموده، تمامی کودکان رده سنی3 سال رهسپار مراکز آموزش پیش دبستانی شده و مراکز آموزش پیش دبستانی عمومی که در آن بر آموزش مهارت‌های سواد و زبان تاکید می‌ گردد، رایگان و برای همگان قابل استفاده می باشند، اما با این حال، افزایش نرخ موالید درکشور فرانسه به وارد آمدن فشار بر پیکره نظام آموزشی کشور منجر گردیده است.

 به نحوی که افزایش غیرمنتظره نرخ زاد و ولد کودکان از سال2000 به بعد،‌ به انتظار بیش از17 هزار کودک در فهرست ثبت نامی منجر گردیده است. بنابر اعلام وزارت آموزش، طی سال 2002، مراکز آموزش پیش دبستانی با کاهش فضای آموزشی برای54 هزار کودک مواجه بوده اند که این امر خود به ایجاد مباحثاتی درخصوص تغییر امتیازات آموزشی از سنین پیش دبستانی به پایه منجر گردیده است. این درحالی است که کشور آلمان، همسایه فرانسه درگیر بحث داغی در خصوص اصلاح نظام آموزشی است. در مطالعه بین‌المللی جدیدی که بر روی 32 کشور جهان صورت گرفت، دانش‌آموزان رده سنی15 سال آلمانی از نظر سواد،‌ ریاضیات و مهارت‌های علوم در رده بیست و پنجم قرار گرفتند که این امر خود سبب گردید تا تلنگری به نظام آموزشی آلمان وارد آید که همواره به تربیت نیروهای انسانی ماهر مباهات نموده است.کارشناسان معتقدند، علت اصلی نتیجه ضعیف آلمان در این مطالعه، این است که در این کشور، آموزش رسمی از رده های سنی7-6 سال آغاز می گردد. از این روی مراکز آموزش پیش دبستانی این کشور، چیزی جز زمین بازی به شمار نمی آیند.کشور فرانسه که در این مطالعه به طور متوسط در مکان دوازدهم قرار گرفت، از این نظر متفاوت است. مراکز آموزش پیش دبستانی این کشور با زمین بازی تفاوت دارند، چرا که در این قبیل مراکز، سواد و مهارت‌های اجتماعی از طریق فعالیت‌های گوناگون ارائه شده و کلاسهای هفتگی26ساعته برگزار می‌ گردد. علاوه بر این، با وجودی که آموزش از رده سنی6 سال اجباری می‌گردد،‌ بیش از99درصد کودکان فرانسوی از رده سنی3 سال رهسپار مدرسه می‌ گردند. افزون بر این، بالغ بر 5/35 درصد از کودکان به حضور در مراکز آموزشی،1 سال زودتر  از موعد مقرر، مبادرت می نمایند.

بدین وسیله مصیبت از دست دادن آقای رضا قاسمی فرزند حاج احمد  را تسلیت عرض نموده و از خداوند متعال برای آن خانواده معظم صبر جمیل مسئلت داریم.

17اسفند ماه سالگرد شهادت  گروهبانیکم شهید  عباسعلی خلجی را گرامی می داریم.

22اسفند ماه سالگردشهادت سرباز شهید یدالله قجاوند را گرامی می داریم(عملیات بدر)

29اسفند ماه سالگرد شهادت سرباز شهید حسین قجاوند را گرامی میداریم.

دوم فروردین ماه سالگرد شهادت سردار رشید لشگراسلام شهید اصغر قجاوند جانشین اطلاعات نزسا را گرامی می داریم

پایگاه مقاومت بسیج شهدای بتلیجه

شهید جعفر فصیحی
ااااااممماا

زبان خلجی

از ویکی‌پدیا، دانشنامه? آزاد

پرش به: ناوبری, جستجو

زبان خَلَجی یکی از زبان‌های آلتایی از شاخه ترکی است.

خلجی ادامه گویش ترکی باستان آرغو است.^[?]

خلج‌ها از آسیای میانه به سوی غرب آمدند و یکی از نخستین قبایل ترک بودند که از آمودریا گذشتند و روانه مناطق غربی شدند. بیشتر در غزنی افغانستان و استان مرکزی ایران سکنی گزیدند.^[?]

نشانه‌های تاریخی نشان می‌دهد که خلج‌ها به احتمال زیاد در اصل مردمی آریایی‌نژاد و گروهی از سکاها بوده‌اند که در آسیای میانه ترک‌زبان شده‌اند.^[?]

[ویرایش] ویژگی‌های زبان خلجی

به نظر پرفسور گرهارد دورفر (Gerhard Doer Fer) مهم‌ترین ویژگی زبان ترکی خلجی درآن است که بسیاری از ویژگی‌های ترکی باستان را درآواها حفظ کرده‌است؛ به عنوان مثال حرف«ه» که از دوران پروتو تورک باقی مانده و قبلاً هم «پ» بوده‌است. بنابراین ترکی‌ خلج از ترکی قدیم یعنی زبان گوگ‌تورک‌ها که درکتیبه?‌ اورخون باقی مانده‌است، قدیمی‌تر است. همچنین پرفسور دورفر، با مشاهده? پاره‌ای ویژگی‌های مشترک ترکی خلجی و ترکی قدیم آرغو به این نتیجه رسیده‌است که خلج‌های مرکز ایران فرزندان همان آرغوها هستند که در زمان محمود کاشغری یعنی نهصد سال قبل در آسیای میانه بین اسفیجاب (تالاس و بلاساغون)زندگی می‌کردند و از ترک شدن سغدی‌ها به وجودآمده‌اند. ویژگی‌های این زبان بدین صورت است:

?.صدای(د)به مشابه ترکی باستانی در ترکی خلجی نیز باقی مانده و به(ی)تبدیل نشده؛ مانند:هاداق(آیاق=پا)/هادوری (آیری=جدا)/ اودانماق(اویانماق=بیدار- شدن).این عدم تغییر در صدا در زبانهای ترکی موجود فقط در ترکی تووا در جنوب سیبری باقی مانده‌است.

?.حرف(ی)در اکثر کلمات باقی مانده‌ و از بین نرفته‌است؛ مانند: ییل(ایل=سال)، یپلیک (ایپلیک=طناب).

?.حروف(ق)و(گ)مانند گذشته باقی مانده‌اند و از بین نرفته‌اند؛ مانند: سیچقان (سیچان=موش)، تاووشقان /تؤوشقان (دؤوشان=خرگوش)، یونگ(یون=پشم)، قیسقه(قیسسا=کوتاه)، کورگئگ(کوره ک=پارو).

?.در انتهای بسیاری از کلمات هنوز کسره و فتحه استفاده می‌شود و به (ایی)تغییر نکرده‌است؛ مانند:تیشه (دیشی=مونث)، تره(دری=پوست) آلتا (آلتی = شش).

?.در ترکی خلجی به جای کلمه (دییل یا دییر)به معنای (نیست) مانند ترکی قدیم از کلمه (داغ)استفاده می‌شود.

?.صامتها(کوتاه، بلند، دیفتونگ)هنوز به شکل ترکی باستانی باقی مانده، در حالی که در اکثر زبانهای ترکی این صامت‌ها کوتا یا نسبت به قبل کوتاه‌تر شده‌اند؛ مانند:اوون(اون- دَه)، هئو (ائو=خانه) کؤز (گوز=چشم)، قول (قُل=بازو)، یورقان (یُرقان= لحاف).

?. «ه» اول کلمات از دوران ترکی مادر (قبل از ترکی قدیم قرون ?-?م)باقی مانده، در حالی که در سایر زبانهای ترکی بسیار نادر است؛ مثلاً هاز(آز=کم)، هاقاچ(آقاج= درخت)، هوزوم(اوزوم= انگور)، هئو (اِئو=خانه)، هوچاق(اوجاق)، هتک (اتک= دامن).

?.حرف(ک)نیز در اول بسیاری از کلمات باقی مانده و به (گ)تبدیل نگردیده‌است؛ مانند:کؤن /کین (گون=آفتاب، روز)، کئچه (گئچه=شب)، کؤرمک (گؤرمک = دیدن)، کؤز/کئز (گوز=چشم).

?.دیگر ویژگی زبان خلجی وجود حرف(ت)در اول کلمات به جای حرف(د)است؛ مانند:تیل (دیل=زبان)، تیش (دیش=دندان) تؤش (دوش = سینه)، تیرناق (دیرناق=ناخن)، تیز (دیز= زانو)، تورت (دورت=چهار).

??.در وسط کلمات حرف(غ)به صورت(ق)تلفظ می‌شود؛ مانند:بوقاز (بوغاز=کلو).

??.کلماتی که در ترکی آذربایجانی به (خ)ختم می‌شوند، در خلجی به (ق)ختم می‌شوند؛ مانند: توق (توخ= سیر)، قولاق (قولاخ= گوش)، بارماق/ (بارماخ= انگشت)، تورپاق(تورباخ= خاک)، اوزاق (اوزاخ=دور).

??.در ترکی خلجی پسوند مفعول عنه (از) مانند ترکی قدیم (دا) یا(ده) است، در حالی‌که در ترکی امروزی، (دان) و (دن) است؛ مثال: بیز او بؤز سودا ایچتیک. (ما از آن آب خنک نوشیدیم). نئرده کئلی یورین؟ (از کجامی آیی؟).

??.حرف (نی) ترکی قدیم که در ترکی اوغوز و بسیاری لهجه‌های دیگر به(ی) تبدیل شده، در ترکی خلج مانند ترکی قدیم آرگو به(ن) تبدیل شده‌است. مانند: کون/قون=گوسفند که در ترکی قدیم، کونی/قونی و در ترکی امروزی کویون و در لهجه آذربایجانی قویون گفته می‌شود.^[?]

[ویرایش] منابع

‎

1. ? britannica، بازدید: نوامبر ????.
2. ? The Khalaj West of the Oxus, V. Minorsky, Excerpts from «The Turkish Dialect of the Khalaj», Bulletin of the School of Oriental Studies, University of London, Vol 10, No 2, pp 417-437
3. ? Bosworth, C.E.; Doerfer, G. « K?H?alad?j?.» Encyclopaedia of Islam, Second Edition. Edited by: P. Bearman , Th. Bianquis , C.E. Bosworth , E. van Donzel and W.P. Heinrichs. Brill, 2008. Brill Online. UNIVERSITEITSBIBLIOTHEEK LEIDEN. 04 November 2008 <http://www.brillonline.nl/subscriber/entry?entry=islam_COM-0485>
4. ? *خلج‌ها یادگار ترک‌های باستان، علی اصغر جمراسی (فراهانی)

‎

[ویرایش] جستارهای وابسته

• خلج

[نهفتن] ن . ب . و زبان‌های ترکی‌تبار اُغور بلغار†  · چوواش  · ترکی هون†  · خزر†  · آوار† گروه جنوب شرقی ترکی قدیم†  · آینی²  · جغتایی†  · ترکی ایلی  · لُپ  · اویغوری  · ازبکی قبچاق آلتای  · ترکی بارابا  · باشقیری  · تاتار کریمه¹  · کومان†  · کاراچای-بالکار  · کارائیم  · قره‌قالپاقی  · قزاقی  · قبچاقی†  · کریمچاکی  · قرقیزی  · نوقای  · تاتاری قدیم †  · تاتاری  · اوروم¹ اُغوز افشار  · ترکی آذربایجانی  · تاتاری کریمه¹  · گاگاوز  · ترکی خراسانی  · ترکی عثمانی†  · پچنک†  · ترکی قشقایی  · سالار  · ترکی استانبولی  · ترکمنی  · اوروم¹ آرغو خلج گروه شمال شرقی چولیم  · دولگان  · فویو قرقیز  · خاکاس  · شُر  · توفا  · توا  · یوغور غربی  · یاکوتی توضیح: ¹زبانهایی که در دو گروه جای گرفته اند , ²زبان‌های ترکیبی, , †زبان متروک

برگرفته از «http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%AE%D9%84%D8%AC%DB%8C»

رده‌های صفحه: زبان‌ها | زبان‌های ترکی

محمد احمدی*محمد علی دانشور*

ابراهیم حبیب الهی*موسی خسروی*

سید اسماعیل رحیمی*عباس شیخ محمدی*

فضل اله طهماسبی*عین الله علائی

*علی گودرزی*مرتضی مرتضائی

آزادی حسینی

(شب دهم محرم، 26 / 2 / 1376.)

آیات قرآنی برای صبر و شکیبایی، امتیازات فوق‏العاده‏ای مطرح کرده است. سرگذشت بشر هم در تاریخ نشان می‏دهد که پیروزمندانِ تاریخ کسانی بودند که از نعمت بسیار بزرگ صبر و تحمل و متانت، در حد اعلا برخوردار بودند. صبر آنان به جهت علم به علل، علم به شرایط و توجه به این نکته بود که این‏طور نیست که هر کس با حق باشد، همان لحظه باید پیروز شود.

وَ تَواصَوْا بِالْحَقِّ وَ تَواصَوْا بِالصَّبْر [1] .ادامه مطلب...

«حضرت آیت الله العظمی حکیم قدس سره» از علمای بزرگ و پروا پیشه و از مراجع تقلید بودند، که سالها زعامت حوزه‏ی کهنسال «نجف اشرف» را به عهده داشتند و در راه نگهبانی از دین خدا رنجها را به جان خریدند.

آن بزرگوار درباره‏ی «حضرت ابوالفضل علیه‏السلام» و سرداب مقدس و قبر مطهر آن حضرت داستانی دارند، که شنیدنی است و آن را آیت الله «حاج سید عباس کاشانی حائری» در ماه ربیع الاول 1407 قمری، برای گروهی از فضلای حوزه‏ی علمیه‏ی قم، اینگونه نقل کرده‏اند:

روزی در بیت «آیت الله العظمی آقای حکیم قدس سره بودم، که کلیدار آستان قدس حضرت ابوالفضل علیه‏السلام تلفن کرد و گفت: سرداب مقدس حضرت ابوالفضل علیه‏السلام را آب گرفته است و بیم آن می‏رود که ویران گردد و به حرم مطهر و گنبد و مناره‏ها نیز آسیب کلی وارد شود، بنابراین شما کاری بکنید و نسبت به تعمیر آن سرداب مطهر اقدام نمایید.

آیت الله حکیم فرمودند: من جمعه به آنجا خواهم آمد و هر آنچه در توان دارم، انجام خواهم داد. آنگاه گروهی از علمای نجف از جمله اینجانب، همراه ایشان به کربلا و به حرم مطهر حضرت ابوالفضل العباس علیه‏السلام رفتیم.

آن مرجع بزرگ برای بازدید به طرف سرداب مقدس رفتند و ما نیز به دنبال ایشان بودیم. اما آیة الله حکیم همین که چند پله پایین رفتند، نشستند و با صدای بسیار بلندی که تا آن روز ندیده بودم، شروع به گریه کردند. همه‏ی ما شگفت زده و هراسان شدیم که چه شده است؟ من گردن کشیدم و در سرداب نگاه کردم، دیدم شگفتا، منظره‏ی عجیبی است که مرا هم گریان ساخت.

منظره این بود که، دیدم قبر شریف حضرت ابوالفضل علیه‏السلام در میان آب، مثل جایی

که از هر سو به وسیله‏ی دیوار بتونی بسیار محکم حفاظت شود، در وسط آب قرار دارد. اما آب آن را نمی‏گیرد! درست همانند قبر سالارش، حضرت امام حسین علیه‏السلام که متوکل بر آن آب بست، اما آب به سوی قبر پیش روی نکرد و آنجا را حایر حسینی نامیدند. سلام خدا بر او و سالارش امام حسین علیه‏السلام. [

آتش گلستان شد

در هندوستان یاد و نام امام حسین علیه ‏السلام رونق خاصی دارد. عده‏ی بسیاری از بازرگانان و ثروتمندان هند، از مذاهب مختلف اعتقاد فوق‏العاده‏ای به حضرت سیدالشهداء علیه ‏السلام دارند و برای برکت اموالشان، همه ساله مقداری از ثروت خود را در راه آن حضرت مصرف می‏کنند. بعضی از آنان در روز عاشورا به همراه شیعیان شربت و پالوده و بستنی درست می‏کنند و خود به حال عزا می‏ایستند و از عزاداران پذیرایی می‏کنند.

معروف است که یکی از آنان هر ساله همراه سینه زنان حرکت می‏کرد و همراه آنان بر سر و سینه می‏زد.

هنگامی که آن مرد بازرگان از دنیا رفت، بنا به رسوم مذهبی خودشان، بدن او را در آتش سوزانیدند تا خاکستر بدن را دفن نمایند.

اما با کمال تعجب و شگفتی مشاهده کردند که آتش سوزان بر دست راست و قسمتی از سینه‏اش ابدا اثری نکرده است.

پس بستگان آن دو قطعه از بدن را به قبرستان شیعیان آوردند و گفتند: «این دو عضو از آن حسین شماست.»

باری! جایی که آتش جهنم به برکت امام حسین علیه ‏السلام بر گناهکاران سرد و سالم می‏شود، پس نسوزاندن آتش ضعیف دنیوی به خواست آن بزرگوار جای تعجب نیست.[

آثار و برکات اخلاقی- تربیتی سیدالشهدا

>ایجاد اخلاق جدید در جامعه مسلمین‏

>احساس گناه در بین مسلمین

>ازدیاد محبوبیت سیدالشهدا و خاندان وحی

آثار و نتایج قیام حضرت سیدالشهداء

معاویه در مدت چهل سال حکومت بر شام توانسته بود اهل شام را آنچنان که می‏خواهد به دور از اسلام پرورش دهد. صحابه‏ی پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم هم نتوانستند در این باره کاری انجام دهند. معاویه توانست کاری کند که نگذارد امیرالمؤمنین با نود هزار مرد جنگی به شام برسد و شام را فتح کند، لیکن حضرت سیدالشهداء با سر بریده‏ی خود و یارانش شام را فتح کرد و شام دگرگون شد و یزید مجبور شد ذریه‏ی پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم را بعد از اسیری با احترام بسیار به مدینه بازگرداند.

مردم در همه‏ی بلاد اسلامی بیدار شدند. اولین شورش در مدینه آغاز شد که آن را «واقعه‏ی حرة» می‏نامند. دومین شورش در مکه شد. سومین شورش، شورش توابین بود که چهار هزار نفر بودند. بعد هم قیام مختار بود. خلاصه، شورش‏ها، یکی پس از دیگری، برپا شد تا خلافت بنی‏امیه سرنگون گردید.

مهم‏ترین آثار قیام حضرت سیدالشهداء علیه‏السلام، آن است که

قداست خلافت شکسته شد و این توهم را که مسلمان‏ها خیال می‏کردند اطاعت از خلیفه عین دین است و خلفا را محترم‏تر از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم می‏دانستند، باطل کرد. این قداست، به حدی رسیده بود که «حجاج» در زمان عبدالملک در خطبه‏اش گفت: «أخلیفة أحدکم أقرب عنده أم رسوله؟» یعنی: «آیا خلیفه و جانشین شما نزد شما مقرب‏تر است یا فرستاده‏ی شما؟» [1]  مقصودش از این سخن آن بود که پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم تنها یک پیغام آور از جانب خدا بود، در حالی که عبدالملک خلیفه خدا بر روی زمین است.

بار دیگر گفت: «تا چند گرد یک قبر و استخوانهای پوسیده می‏گردید؟» [2]  و مقصودش انکار حرم پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم بود. سپس طغیان را به این حد رسانید که، به جای حج مکه و طواف به دور خانه‏ی خدا، دستور داد که اهل شام به بیت المقدس بروند و احرام ببندند و گرد صخره در بیت المقدس طواف کند و از احرام درآیند. [3] .

در برابر این گروه از مسلمانان پیروان مکتب خلفا، شهادت حضرت سیدالشهداء علیه‏السلام سبب شد که گروهی دیگر از مسلمانان بیدار شوند و اسلام را از ائمه‏ی اهل بیت علیهم‏السلام بگیرند. چنان که، به عنوان مثال، پیروان مکتب خلفا معتقد بودند آیه‏ی کریمه‏ی «وسع

کرسیة السموات و الارض» [4]  معنایش آن است که «خدا جسم است و بر روی کرسی نشسته است»؛ آن کرسی جسم است و جسم خدا از هر طرف کرسی چهار ذراع بزرگتر است. [5]  و به جای این معنا، ائمه‏ی اهل البیت علیهم‏السلام به ما تعلیم فرمودند که کرسی، علم خداست و علم خدا، آسمان و زمین را فرا گرفته است. [6]  پس عقاید و احکام اسلام بر اثر شهادت حضرت سیدالشهداء و با مجاهدت‏های ائمه‏ی اهل البیت علیهم‏السلام به جامعه بازگشت.

اثر دیگر شهادت حضرت سیدالشهداء علیه‏السلام آن بود که تا آن زمان در مکتب خلفا حکم اسلام از دستگاه خلافت بود؛ از زمان خلافت یزید، خلافت از دین جدا شد.

قبل از یزید، خلیفه هر چه می‏گفت، همان حکم اسلام می‏شد. اما بعد از شهادت حضرت سیدالشهداء علیه‏السلام، علمای مکتب خلفا «مالک بن انس و ابوحنیفه» شدند. یعنی علمای اسلام مکتب خلفا از خلافت جدا شدند و از آن روز، سیاست از دین جدا شد. البته در آن خلافت و آن حکومت، می‏بایست دین از حکومت جدا شود. ولی چنانچه ائمه‏ی اهل بیت علیهم‏السلام خلیفه باشند، دین همان است که ائمه علیهم‏السلام می‏فرمایند و عمل می‏کنند و بعد از ائمه‏ی

اهل البیت علیهم‏السلام فقیه عادل می‏بایست حکومت اسلامی تشکیل دهد نه آنکه هر ظالم و ستمگری که مسلمانان با او بیعت کنند او «ولی امر مسلمین» و واجب الاطاعه شود و قیام بر ضد او جائز نباشد.

پیام نهضت حضرت سیدالشهداء علیه‏السلام به مسلمانان تا آخر دنیا آن است که: «چنانچه سلطانی ظالم باشد و برخلاف سنت پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم عمل کند باید بر ضد او قیام کنند» و هر قیامی که بعد از حضرت سیدالشهداء علیه‏السلام تا به امروز شده بر اثر شهادت آن حضرت بوده است.

قیامی که «امام خمینی رحمه الله» کرد و شیعیان در زیر پرچم او با طاغوت جنگیدند نیز از آثار قیام حضرت سیدالشهداء علیه‏السلام بود. جمهوری اسلامی در ایران بر پا نشد مگر در اثر تربیتی که مردم شیعه داشتند که می‏باید در مقابل طاغوت ظالم قیام کرد.

رهبر و بنیان گذار جمهوری اسلامی ایران از نهضت حضرت سیدالشهداء علیه‏السلام استفاده کرد. این سرمایه در جامعه‏ی شیعیان بود و امام خمینی، همچون کسی که سرمایه‏ای گرانقدر در اختیار داشته باشد، به خوبی از آن بهره برداری کرد. به جبهه رفتن در جنگ تحمیلی نیز از آثار شهادت طلبی شیعیان تربیت شده‏ی این مکتب بود و قیام مردم ایران و برپا داشتن جمهوری اسلامی در ایران سبب بیداری دیگر مسلمانان در دیگر بلاد اسلامی گردید.